اعتیاد و بارداری

درمان اعتیاد زنان حامله با سایر افراد تفاوت هایی دارد و از جمله این که در فرایند درمان باید منافع مادر و جنین را با هم در نظر داشت. حاملگی در زنان معتاد بسیار پر خطرتر از حاملگی در سایر زنان است و مراقبت ها در زمینه ی اعتیاد و زنان و زایمان باید به صورت هماهنگ انجام گیرد. آشنا نبودن به شیوه های صحیح درمان اعتیاد در زنان حامله می تواند به مادر یا جنین آسیب برساند و هر شیوه ای که در سایر افراد برای درمان اعتیاد بکار می رود و در زنان حامله قابل اجرا نیست. از سوی دیگر حاملگی فرصت بی نظیری برای تغییر رفتاری در زنان معتاد است.
مشکلات اصلی اعتیاد به هروئین در حاملگی اولاً ناشی از تأثیر مستقیم هروئین بر جنین بوده و ثانیاً ناشی از کاهش توانایی مادر در نگهداری از نوزادش می باشد.
اکثریت زنان معتادی که حامله هستند، خواهان هیچ گونه مراقبت های اولیه قبل از زایمان نیستند، لذا اینان آسیب پذیرتر از سایر زنان نسبت به عوارض زایمان و حاملگی بوده و بدون توجه به مصرف، زنان حامله ی سوء مصرف کننده ی مواد، احتمال بالاتری نسبت به بروز عوارض حاملگی دارند.

خطرات همراه با مصرف مواد در حاملگی

مصرف الکل با افزایش شیوع اند و کاردیت، هپاتیت، پتومونی و بیماری های واگیردار جنسی در خانم های حامله همراه است. مصرف کوکائین نیز با پره اکلامپسی، ادم ریوی، تشنج و آریتمی قلبی است همراه می باشد. مصرف کوکائین و الکل می تواند حاملگی را به سقط خود بخود و یا زایمان زودرس رسانده و یا باعث خونریزی و جنین مرده شود.
مصرف سیگار احتمالاً مهم ترین عامل کاهش وزن نوزاد است. سیگار گاهی اثرات تقویت کننده بر روی الکل و سایر مواد داشته و مشکلات جنین و کاهش رشد جنین به علت الکل و سایر مواد را افزایش می دهد. در مطالعات نشان داده شده است که ارتباط مابین مصرف مواد و عوارض حاملگی از جمله پره آکلامپسی، تولد نوزاد مرده، جدا شدن زود رس جفت، زایمان زودرس و سقط وجود دارد. علاوه بر سندروم محرومیت نوزاد و وزن پایین سندرم مرگ ناگهانی نوزاد در لحظه تولد نیز در مواردی در نوزادان مادران حامله معتاد مشاهده شده است.
زنان وابسته به مواد مخدر که در حال درمان نگهدارنده با متادون قرار دارند بعد از حامله شدن می توانند بر روی دوز متادون قبل از حاملگی شان بمانند. ولی باید این موضوع را مد نظر قرار داد که حاملگی، متابولیسم کبدی متادون را افزایش می دهد لذا باید بویژه در سه ماه آخر حاملگی دوز متادون توسط تیم درمانی تغییر یابد.
با توجه به اینکه متادون نیمه عمر طولانی دارد. متادون می تواند هدایت عصبی را بلوکه کند. بنابراین مرگ ناگهانی اکثراً به علت تجمع متادون در طی چند دوز و به دنبال آن عوارضی همچون کولایس کاردیو و اسکول یا آریتمی های قلبی ایجاد می شود.

زایمان

حتماً باید تاریخچه ای از مصرف اخیر مواد (در حین پذیرش)از بیمار به عمل آید. تجویز متادون به همراه ضد دردهای مخدر اضافی (در صورتی که لازم باشد) ادامه یابد. از آنجایی که شاید دوزهای بالایی از مواد مخدر لازم باشد، لذا در این وضعیت ضد دردهای اپیدورال مزیت هایی دارند. در زایمان نباید به بچه نالوکسان تزریق شود، زیرا ممکن است واکنش محرومیت شدیدی ایجاد کند. ادامه ی درمان های حمایتی از جمله درمان نگهدارنده متادون شاید به تغییر مادر بیمار به مادری سالم با زندگی با ثبات و قابل قبول منجر گردد. بعد از زایمان، نوزاد بهتر است از شیر مادر تغذیه نماید.
منبع: نشریه پیام پزشک، شماره 60.