رابطه افقی والدین با نوجوان

یکی از تدابیری که در جهت بهبود ارتباط با نوجوانان با خانواده ها توصیه می شود، تغییر چارچوب روابط در این دوره است.خانواده ها با کودکان رابطه ای برقرار می کنند که مشتمل بر امر و نهی هاست و در برگیرنده دستورات مشخصی از انضباط و رعایت موازین اخلاقی است.لازمه برقراری این نوع رابطه آن است که خانواده ها در موضع بالا و حاکمیت قرار گرفته و کودک در موقعیت کسی که دستورات مشخصی را دریافت می کند، واقع می شود و به عبارت دیگر رابطه خانه و کودک رابطه ای است عمودی، یعنی مشتمل بر ارتباطات دستوری و تحکمی که از بالا به پایین اعمال می شود.(انواع روشهای تربیتی کودکان).
چارچوب فوق در دوران بلوغ به هم می ریزد و رابطه موجود به رابطه مطلوب که رابطه ای افقی است، باید تغییر یابد.والدین به عوض اینکه از موضع بالا به پایین برخورد کنند، خود را در سطحی مساوی نوجوان خویش قرار می دهند و رابطه به جای آن که دستوری و تحمیلی باشد، رابطه ای است بر اساس همدلی، تفاهم و درک وضعیت نوجوان که مطلوب ترین نوع چارچوب ارتباطی محسوب می شود.به عبارتی نوجوان به جای اینکه والدین را در موضعی بالاتر از خود و دست نیافتنی احساس کند، آنها را در کنار خود می یابد.

راهبردهای علمی در ارتباط والدین با نوجوان ایجاد ارتباط مناسب:

برای ایجاد رابطه ای مناسب بین والدین و کودک ایجاد فضای خانوادگی سالم کاملا ضروریست.پدر و کادر در ابتدا خود باید سلامت عاطفی، شخصیی و رفتاری داشته و از ارتباط مناسب منطقی با یکدیگر برخوردار باشند، شیوه های تربیتی مناسبی انتخاب کرده و برخورد ها و رفتارهای خود را بر اساس یک شیوه تربیتی مشترک طرح ریزی کنند.وجود اختلاف بین والدین، تعارض در شیوه تربیتی و ...فضای نامناسبی برای ایجاد ارتباط مفید بین والدین و نوجوان فراهم می سازد.ایجاد ارتباط مفید در بستری از آرامش و آسایش خانوادگی، توانایی اعضا خانواده در حل مسائل به شیوه منطقی و ...میسر خواهد بود.

عدم ایجاد محدودیت و سخت گیری شدید و همچنین خودداری از سهل گیری و آزاد گذاری:

در هر دو حالت ذکر شده ارتباط والدین و نوجوان از قاطعیت و استواری برخوردار نخواهد بود.در شیوه اول نوجوان به دنبال راه گریز از زیر سلطه والدین خواهد بود که در این صورت مجالی برای برقراری ارتباط وجود نخواهد داشت، چرا که فاصله ها به قدری به علت سخت گیری و محدودیت زیاد شده که دیگر مجالی برای پیوند نخواهد بود.در حالت دوم نیز والدین از اقتدار کافی برای نوجوان برخوردار نخواهند بود و در واقع احساس نیاز به برقراری ارتباط از طرف نوجوان احساس نخواهد شد.در حالی که چنین نیازی به صورت یک عامل درونی همچنان پابرجاست و خلاهای حاصل از آن دیر یا زود آشکار خواهد شد.

عدم اعمال اجبار در پذیرش تفکرات والدین:

زمانی که والدین سعی می کنند فرزندان نوجوان خود را با ملاکها و معیارهای شخصی خود که در اغلب موارد برگرفته از شرائط تربیتی شخص خودشان و خواسته ها و تمایلات دوران نوجوانی شان است، موافق کنند، با حالت عناد و سرکشی نوجوان مواجه خواهند شد.همچنین مواردی تفاهم و همدلی بین والدین و نوجوان را مخدوش خواهد ساخت و نوجوان فاصله عمیقی را بین خواسته های خود و والدین احساس خواهد کرد.

ناتوانی والدین در کنترل هیجانات خود:

اعمال شیوه های تربیتی گاه مستلزم قاطعیت و تحکم است.در صورتی که این شیوه ها در شرائطی مناسب اعمال شوند، نتایج مفیدی را به بار خواهند آورد.اما در صورتی که هدف از اعمال آنها تخلیه هیجانات خود والدین باشد، آثار مخربی در روابط نوجوان با والدین خواهند دشات.هدف از اعمال شیوه های احیانا تنبیهی نباید تخلیه هیجان پرخاشگری والدین باشد.

توجه به ارزشها، استعدادها و تواناییهای نوجوان:

توجه به ویژگی های مثبت و مفید نوجوان و ارزش و بها دادن به آنها بسیاری از نیازهای روحی نوجوان را ارضا می کند و در احساس تشخیص و هویت کامل می آفریند.افراد و به ویژه نوجوان بسیار تحت تاثیر توجه مثبت اطرافیان و به ویژه والدین خود قرار می گیرند.

خودداری از نظارتهای بازپرس گونه:

به جای چنین روش هایی که اغلب سبب سلب اعتماد نوجوان نسبت به والدین می شود، با نظارت از راه دور و به صورت غیر مستقیم می توان جهت گیری رفتارهای نوجوان را در نظر داشت و در صورت بروز مشکل او را راهنمایی کرد.در غیر این صورت نظارت های شدید و کنترل های مستمر نتایج سودمندی نخواهد داشت.

خودداری از انتقادهای ویرانگر و مخرب

خودداری از غرور و خود خواهی والدین و تاکید زیاد بر مساله سن ایجاد فرصت های مناسب برای درد دل نوجوانان آشنائی با روابط دوستانه نوجوان به صورت برقراری ارتباطات خانوادگی.
منبع:نشریه خانواده مطهر